جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳
 |  28/ ژانویه/ 2021 - 7:14
  |   نظرات: بدون نظر
1,059 views

آش نذری شله پیر و آیین های آن

آش نذری شله پیر shola y pir آشی مخصوص که بیشتر در زمانهای خاصی از سال در اوز پخت می شده است که همچنان طبخ آن ادامه دارد ، نوعی آش نذری می باشد که به “شله پیر اولله “(اولیاءالله ) معروف است . شاید وجه تسمیه این نام به دلیل پخت این آش در محوطه ی امامزاده ایی که به همین نام در اوز است گرفته شده باشد.

در ماههایی که مردم صبور اوز در انتظار رحمت الهی ، چشمان منتظر خود را به آسمان دوخته اند تا خداوند رحمتش را شامل این سرزمین کند و آن وقت که از ماه بارش گذشت و خبری از باران نشد ، جدای از رفتن به ” قبله دعا ” و دعای طلب باران و روزه گرفتن ، آیین زیبای دیگری نیز در اوز برگزار می شود .

 

 

 

 

 

در این مراسم ، شب هنگام دسته هایی از مردان ، کودکان و حتی بانوان به صورت گروهی راهی کوچه ها شده و تصنیفی از دعا و نیایش که به نام ” الله بده بارو ” معروف است ، را سر می دهند . سر گروه ، بیت های اصلی را خوانده و بقیه در جواب تکرار می کنند ،
“الله بده تو بارو ، یا رب بده تو بارو”
اهالی هر منزل با شنیدن این تصنیف ها ، نسبت به توان مالی خود و شریک شدن در این آیین ، هر حاجتی داشتند نیت کرده ، مقداری پول یا گندم و یا هر مقدار مواد غذایی دیگری که دم دست داشتند به گروه تحویل می دادند . این برنامه چندین شب متوالی در بیشتر محله های شهر ادامه داشت .

 

 

 

 

در پایان وجه نقدینگی و یا مواد غذایی جمع آوری شده را با مواد اصلی آش جایگزین و بقیه موادی که نیاز بود را خریداری می کردند . مواد اصلی این آش که شامل کله پاچه ، نخود و گندم می باشد را بانوان شهر با همکاری هم شسته و تمیز کرده و گندم ها را در منزل با “هاس ” has دستی آسیاب می کردند ( که امروزه با آسیاب های بزرگ برقی آسیاب می کنند ) .

سپس مواد آش به مردان شهر تحویل داده می شد و آنها در مکان “پیر اولله” که امامزاده ای در وسط شهر می باشد ، از شب قبل با همکاری میانسالان ، جوانان و نوجوانان این آش را طبخ کرده و همراه با طلوع آفتاب بین اهالی محل و مستمندان شهر پخش می کردند .

معمولا هر خانواده ظرفی با خود به محل پخت آش برده و از نذورات سهمی برداشته و به منزل می برد و آنگاه بود که خداوند چه زود جواب بندگان صبور خود را می داد و باران رحمتش را شامل این سرزمین می کرد .
این آش در مراسم های دیگری در گذشته همچون برای راحت بیرون آمدن اولین دندان نوزاد که در گویش محلی ، به آن “ددله ” dodolah( دندانی ) می گویند به عنوان صدقه پخت کرده و توزیع می کرددند .
این آش در مناسبتهای مذهبی نیز پخت آن متداول و بین فقرا و مساکین تقسیم می شده است .همچنین کسانی که به منزل نو می رفتند و یا از سفر حج بر می گشتند ، این آش را طبخ و با آن از مهمانان پذیرایی می کردند .

 

گزیده ای از شعر الله بده بارو را باهم می خوانیم . امید که خداوند سبحان باران رحمتش را شامل حال بندگانش کرده و تمام موجودات روی زمین سیراب از لطف بیکران الهی شوند. آمین

الله بده تو بارون
یارب بده تو بارون
ای ذوالجلال منان
دانای حی سبحان
بهرحیات حیوان
«یارب بده تو بارون»٢
ای کردگار بی عیب
ای بی نیاز بی عیب
روزی رسانی از غیب
«‌یا رب بده تو بارون»٢
ای دافع البلایات
ای ‌غافر الخطایات
ای قبله گاه حاجات
«یارب بده تو بارون» ٢
ای خالق خلایق
قحطی مدار لایق
غیراز تو نیست رازق
«یارب بده تو بارون»٢
خالق آسمانی
رازق انس و جانی
بی جا و بی مکانی
«یارب بده تو بارون»٢
ای کردگار عالم
‌با رنج و پر ملالم
بر در گهت بنالم
« یارب بده تو بارون» ٢
ای حاکم حکیمان
‌ای همدم یتیمان
ای راحم ‌ضعیفان
«یارب بده تو بارون» ۲
بر بی کسان تویی کس
فریادرس ، تویی بس
فریاد ما همی رس
« یارب بده تو بارون»٢
ما جمله بی قراریم
مقروض و خوار و زاریم
غیر از تو کس نداریم
«یا رب بده تو بارون»٢
ما جمله بندگانیم
محتاج آب و نانیم
دل خسته از مکانیم
«یا رب بده تو بارون»
«یارب بده تو بارون»……

 

 

نگارش : فاطمه رضایی
عضو هیئت امنای موزه مردم شناسی اوز

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان پارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.

آخرین نظرات
  • جالب بود...
    میم در مطلب: اهمیت حفظ غذاهای بومیِ جنوب فارس و هرمزگان، از منظر مردم‌شناسی
  • ممنونم از پردازش به این موضوع مهم...
    عرفان در مطلب: اهمیت حفظ غذاهای بومیِ جنوب فارس و هرمزگان، از منظر مردم‌شناسی
  • اخی باخوادن این نوشته زیبا یاد خدابیامرز مادرم افتادم همیشهنان تنوری تفتون وکلوچه میپخت وفذای محلی می خورد ماهم باید این فرهنگ خودمان را نگهداریم وانرا توسعه بدهیم درود ب...
    در مطلب: اهمیت حفظ غذاهای بومیِ جنوب فارس و هرمزگان، از منظر مردم‌شناسی
  • مطلب بسیار جالب و ارزنده ای است به راستی که غذا های سنتی ومحلی. پیوند دهند نسلها. و مردمان. یک خطه. میشوند...
    اوزی. از شیراز در مطلب: اهمیت حفظ غذاهای بومیِ جنوب فارس و هرمزگان، از منظر مردم‌شناسی
  • کاش این کتاب ارزشمند دوباره چاپ بشه من الان جند سال هست دنبال نسخه ی کتاب هستم، ولی متاسفانه اصلا گیر نمیاد...
    در مطلب: کتاب تاریخ دلگشای اوز ، هدیه خاندان کرامتی به مردم اوز
  • با تشکر که یاد گذشته را در دلمان زنده کردید ولی بهتر بود کاملتر توضیح میدادین که به ازای هر بچه ی فوت شده فکر کنم دو تا کوزکی میدادن . در هر حال خوبه که سنتهای قدیم رو نس...
    در مطلب: کوزَکای بَراتی، کوزه ای با خاطراتی به شیرینی سال‌های کودکی
  • پاسخ به اوزی ساکن شیراز: “ اکثریت مطلق گویشوران این زبان، آن را زبان اچمی می‌نامند. “ بر پایه ای چه مدرکی ؟ در مورد زبان و یا گویش اوزی و زبان بیشتر مردم جنوب استان پارس...
    احمد ز اوزی در مطلب: با نویسندگان اوز (۲) – عبدالله خضری
  • پاسداری از زبان مادری از اهم ضروریات است. آفرین، کار شایسته‌ای انجام داده‌اند...
    اوزی در مطلب: مراسم گرامیداشت روز جهانی زبان مادری در موزه مردم شناسی اوز برگزار شد
  • .در پاسخ به آقای عبدالله خضری: آیا مدرکی دارید یا افرادی را که با شما مخالف هستند متهم می کنید؟ در هر صورت ، مردم حق دارند مطالب پروژه ها، کتاب ها و مقالات منتشر شده برای...
    احمد ز اوزی در مطلب: با نویسندگان اوز (۲) – عبدالله خضری
  • در جواب آقای احمد ز اوزی اکثریت مطلق گویشوران این زبان، آن را زبان اچمی می‌نامند. تلاش شما برای تحمیل نام لارستانی به این زبان نتیجه‌ای در بر ندارد....
    اوزی ساکن شیراز در مطلب: با نویسندگان اوز (۲) – عبدالله خضری