اسنادی تاریخی از شرکت بانوان اوزی در انتخابات مجلس شورای ملی در مردادماه ۱۳۴۲ شمسی

مرضیه بازرگانی

انقلاب مشروطه در زمان مظفرالدین‌ شاه قاجار، نخستین جنبش بزرگ مردمی برای محدود کردن قدرت پادشاهی و استقرار حکومت قانون بود. اولین مجلس شورای ملی در سال ۱۲۸۵ شمسی تشکیل گردید و نخستین مجلس مشروطه در مهرماه همان سال آغاز به‌کار کرد. برای اولین بار در سال ۱۲۸۸ شمسی (زمان قاجاریه)، محمدتقی وکیل‌الرعایا مشروطه‌خواه که نماینده مردم همدان در دوره اول و دوم مجلس شورای ملی بود، موضوع حق رأی زنان را مطرح نمود اما مورد پذیرش قرار نگرفت.

پس از چندی در سال ۱۳۳۱ شمسی دکتر محمد مصدق، تصویب قانون حق رأی به زنان در انتخابات را پیشنهاد کرد. در سال ۱۳۴۱ شمسی زمان پهلوی دوم، بر اساس مصوبه دولت به زنان حق رأی داده شد که یکی از بزرگترین رویدادهای سیاسی تاریخ ایران است. با تصویب این طرح زنان توانستند در فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی کشور حضور داشته باشند.

اولین انتخابات که زنان توانستند در آن به عنوان نامزد شرکت کنند، انتخابات مجلس شورای ملی در دوره بیست و یکم در سال ۱۳۴۲ شمسی بود که در آن دوره شش زن به مجلس راه یافتند.

چندین سند که به موزه مردم‌شناسی اوز اهدا شده و اصل برگ رای در آن نگه داری می شود، گویای شرکت فعال زنان اوزی همزمان با کل زنان ایران است. آنان در آن سال برای اولین بار در تعیین حق سرنوشت خویش مشارکت نمودند.

در انتخابات مجلس شورای ملی که در ۲۳ مردادماه ۱۳۴۲ شمسی در حوزه انتخابیه اوز برگزار گردید؛ آقایان محمد کرامتی و محمد‌یوسف نامی به‌عنوان اعضای هیئت ثبت‌نام حضور داشتند.

به ترتیب مشخصات این برگ رای ها که در ابعاد ….. و از جنس مقوا می باشد تقدیم تاریخ پژوهان قرار می گیرد:

-بانو شازمان شرفی فرزند محمدحسن، متولد ۱۲۹۱ (۵۱ ساله)، خانه‌دار

-بانو خیری جعفرپور فرزند ابراهیم متولد ۱۲۹۵ (۴۷ ساله)، خانه‌دار

-بانو رابعه بازآور فرزند لطفعلی، متولد ۱۳۱۴ (۲۸ ساله)، خانه‌دار

-بانو فاطمه قادری‌نژاد فرزند عبدالله، متولد ۱۳۰۷ (۳۵ ساله)، خانه‌دار