زینت راوند
در سالهای نهچندان دور، بزرگان و نیکاندیشان این دیار با روحیهای سرشار از خیرخواهی و آیندهنگری، مکانها و بناهایی را برای رفع نیازهای عمومی مردم بنا نهادند؛ که نهتنها پاسخگوی نیاز زمان خود بودند، بلکه بهعنوان یادگاری ماندگار برای آیندگان باقی ماندند. بخش قابلتوجهی از این آثار ارزشمند در مناطق مختلف ایران و بهویژه در شهر اوز ساخته شده و بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی این منطقه را شکل میدهند.
سالهای قبل، مهندس شریف بازرگانی با پیگیریهای مؤثر خود در حوزه میراث فرهنگی، گام مهمی در حفظ و احیای این آثار برداشت و توانست بخشی از این میراث ارزشمند را در عمارت تاریخی سوداگر، که امروز بهعنوان موزه مردمشناسی اوز شناخته میشود، گردآوری و در معرض دید عموم قرار دهد. این مهم با همراهی مردم شریف و خیراندیش اوز محقق شد؛ مردمی که با اهدای اشیای بهجامانده از گذشتگان خود، در حفظ تاریخ و فرهنگ این سرزمین نقشآفرینی کردند.
با این حال، در کنار این اقدامات ارزشمند، آثار و بناهای تاریخی متعددی وجود دارند که علیرغم پیگیریهای چندینساله مردم و دلسوزان فرهنگی، متأسفانه به فراموشی سپرده شده و امروز در معرض زوال و ویرانی قرار گرفتهاند. این در حالی است که در سالهای اخیر، نسل جوان بیش از گذشته به این بناها علاقهمند شده و حتی برای ثبت لحظات شاد و خاطرهانگیز زندگی خود، این مکانهای تاریخی را برمیگزینند.
چندی پیش، هنگام عبور از کنار یکی از این بناهای ارزشمند، یعنی کاروانسرای سیفا، شاهد حضور گروهی از فیلمبرداران و زوجهای جوان با لباسهای محلی و رنگارنگ بودم که این فضای تاریخی را برای ثبت آغاز زندگی مشترک خود انتخاب کرده بودند؛ صحنهای زیبا که نشان میدهد این بناها هنوز زندهاند و میتوانند نقش فرهنگی و اجتماعی خود را ایفا کنند، البته اگر مورد توجه و رسیدگی قرار گیرند.
مردم شریف شهرستان اوز، که به حق هرچه از آنان گفته شود کم است، چه با نیت خیرخواهانه و چه با حضور میدانی خود، بارها پیگیر حفظ این آثار بودهاند؛ اما متأسفانه در بسیاری از موارد، همکاری و حمایت لازم صورت نگرفته و این بناها بار دیگر به دست فراموشی سپرده شدهاند.
در این گزارش، هدف آن است که یادآوری کنیم بناها و آثاری در اوز وجود دارند که چشمانتظار توجه ما هستند؛ آثاری که با گشوده شدن دوباره درهایشان و حضور مردم، میتوانند خاطرات و هویت گذشتگان را زنده نگه دارند.
از مسئولان محترم، بهویژه متولیان میراث فرهنگی، انتظار میرود با بررسی دقیق و رفع هرچه سریعتر مشکلات این بناها، زمینه بازگشایی و بهرهبرداری مناسب از آنها را فراهم آورند. بناهایی همچون کاروانسرای سیفا، کاروانسرای پیرمعلم کثیر، کاروانسرای شهرداری و مجموعه برکه سلفی نیازمند رسیدگی فوری هستند تا این اسناد هویتی و یادگارهای ارزشمند گذشتگان، از خطر فرسودگی و فروریزی نجات یافته و برای نسلهای آینده حفظ شوند.
حفظ این میراث، حفظ هویت و تاریخ ماست؛ مسئولیتی مشترک که نباید بیش از این به فراموشی سپرده شود.
