چله بزرگ و چله کوچک و چار چار و … را بهتر بشناسیم

کمتر کسی از ما ایرانیان داستان دوازده برادر و ننه سرما و چله بزرگ و چله کوچک را برای بچه‌ها و نوه هایش تعریف می‌کند.

متن زیر را بخوانیم و به اشتراک بگذاریم، تا نسل امروزمان هم اینها را یاد بگیرند.

–  چله‌ بزرگ ( به مدت ۴۰ روز ، از اول دی تا ۱۰ بهمن )
–  چار چار ( به مدت ۸ روز ، از ۷ بهمن تا ۱۴ بهمن )
–  سده ( غروب ۱۰ بهمن )
–  چله کوچک ( به مدت ۲۰ روز، از ۱۱ بهمن تا ۳۰ بهمن)
–  اهمن‌ ( به مدت ۱۰ روز ، از اول اسفند تا ۱۰ اسفند )
–  بهمن ( به مدت ۱۰ روز ، از ۱۱ اسفند تا ۲۰ اسفند )
–  سیاه ‌بهار ( به مدت ۵ روز از ۲۱ اسفند تا ۲۵ اسفند )
–  سرما پیرزن ( به مدت ۴ یا ۵ روز از ۲۶ اسفند تا آخر اسفند )

– فصل زمستان به دو بخش تقسیم می شود :
چله بزرگ(چله کلان )
چله کوچک (چله خرد )

 – چله بزرگ  از ( اول دی ماه تا دهم بهمن ماه) و چهل روز کامل می‌باشد .

– چله کوچک از ( یازدهم بهمن تا پایان بهمن ماه ) و ۲۰ روز کامل و به همین دلیل چون ۲۰ روز کمتر است چله کوچک نامیده شده است .

غروب آخرین روز چله بزرگ جشن سده برگزار می‌شده و مردم دور هم جمع می‌شدند و از این جشن لذت می‌بردند و در نهایت با برپایی آتش و خواندن شعر و پایکوپی به دور آتش سده را جشن می‌گرفتند.

این دو برادر چله بزرگ وچله کوچک در هشت روزی که در کنار همدیگر هستند آن ۸ روز را چار چار می‌نامند. به چهار روز آخر چله بزرگ و چهار روز اول چله کوچک چار چار می گویند.

پس از چار چار نوبت به  اهمن و بهمن پسران پیرزن  ننه سرما می‌رسد که خودی نشان دهند. ده روز اول اسفند را  اهمن و ده روز دوم اسفند را بهمن  می گویند و این ۲۰ روز ممکن است آنقدر بارندگی چله بزرگ و چله کوچک و چار چار و … را بهتر بشناسیم که این دو برادر به دوچله طعنه بزنند.

با توجه به شعری که قدیمی های نازنین می خواندند:

اهمن و بهمن
آرد کن صد من
روغن بیار ده من
هیزم بکن خرمن
عهده همه با من

تا اینجا ۲۰ روز از اسفند به نام اهمن و بهمن نامگذاری شده‌اند ، می‌ماند ۱۰ روز آخر اسفند ماه که ۵ روز اول سیاه بهار نام گرفته و شعری هم که قدیمی‌ها می خوانند:

سیاه بهار شب ببار و روز بکار

از این شعر هم مشخص می‌شود در این ایام شبها بارندگی فراوان بوده وروزها کشاورزان مشغول کشت و زراعت بوده‌اند.

۵ روز آخر هم سرما پیرزن نام گرفته است که در این روزها آسمان گاهی ابری گاهی آفتابی گاهی همراه با باد و اکثر اوقات از آسمان تگرگ می بارد که قدیمی‌های دل پاک ، بر این باور بودند که گردنبند پیرزن پاره شده و مُهره‌های آن به زمین می ریزد.

 حیف است بچه های ما اینها را نشنوند و این قصه ها از صفحه روزگار محو شود.

جمع آوری و تکمیل مطلب: شریف بازرگانی