شنبه ۲۰ بهمن ۱۴۰۳

کوزَکای بَراتی، کوزه ای با خاطراتی به شیرینی سال‌های کودکی

 

 

 

 

فاطمه رضایی

اوز در سالهای خیلی دور، آن سالهایی که میدان «لرد دَره » رونق اقتصادی شهرم بود، در مغازه کوزه گری، کوزه هایی در ابعاد مختلف ساخته می شد،که به کوچکترین آنها «کوزکای براتی» گفته می شد، که وجه تسمیه این نام به خاطر کاربرد و استفاده آن درماه “برات”بود که به همین نام هم ماندگار شد.

مراسمی به بلندای تاریخ این مرز و بوم
بنا بر اعتقادات مردم اوز، از اول تا نیمه شعبان را بَرات می نامند. آنها معتقد بودند که سرنوشت هر فرد در شب بَرات، نوشته می شود و یا اسامی افرادی که در طول سال قرار است از دنیا بروند به دست فرشته مرگ سپرده می شود. این اعتقادات در حد یک باور عامیانه قدیمی می باشد که جنبه دینی یا مذهبی نداشته و روایت یا احادیث محکمی در این زمینه وجود ندارد. بر همین مبنا خیر و خیرات فراوانی از اول این ماه تا نیمه شعبان، هم برای خود و هم برای آرامش خفتگان در خاک انجام می دادند.

اما خیرات در اوز و سایر مناطق جنوب، جدای از این باورها، فلسفه دیگری نیز دارد، اینکه هم برای خود و هم برای خفتگان در خاک حرمت قائل شده و طبق احادیث و اعتقادات مذهبی خود در دادن خیرات و صدقات، همیشه گوی سبقت را در این کار از همدیگر ربوده اند. معمولاً در شب بَرات، انواع و اقسام خوراکی ها شامل نان های محلی، گپک و حلوا و.. به خانه اقوام، همسایگان، مستمندان و قسمتی هم به مساجد شهر برده تا بین نماز گزاران تقسیم گردد . آنان معتقد هستند، درگذشتگان چشم انتظار خیراتی از دنیای زندگان هستند تا برای آنها فرستاده شود.

کوزَکای بَراتی مختص کودکان خفته در خاک بود. یعنی خانواده هایی که کودکان آنها در زمان فوت فقط از شیر مادر و شربت تغذیه می شده اند، شربت را مختص به خیرات نوزادان می دانستند، که آن هم در غروب روز چهاردهم شعبان، مادر خانواده شربت طارونه یا گلاب را آماده کرده و در کوزَکای براتی که از قبل شسته شده بود، ریخته و به کودکان همسایه و یا بچه هایی که در حال عبور از کوچه بودند می دادند، تا ذهن به غم نشسته مادر با خیراتی از جنس شربتی خنک، دل فرزند خفته در خاکش را با مهر مادری پیوند دهد و فرزند نیز، سهمی از دنیای زندگان داشته باشد.

کودکان خوشحال از دریافت کوزکای پر از شربت براتی، فارغ از چشمان به اشک نشسته مادر داغدار، آن را با لذت بر لب گذاشته و شیرینی و خنکی شربت را با جان و دل مزه مزه کرده و به سینه می کشیدند و با دعای خیر مادر داغدیده که برای آنها عمری طولانی و باعزت از خداوند می خواست، شادی کنان از آنجا دور می شدند.

طبق اعتقادات مردم خوب شهرم که انسان تا وقتی زنده است باید با دست خود خیرات و توشه سفر آخرت خود را آماده کند، کار خود را با مثالی این چنینی که خیرات بعد از مرگ همچون چراغ پشت سر می ماند که زیاد نوری به جلوی پای انسان نمی تاباند، دیگران را تشویق به دادن صدقات و خیرات کرده و برای ادای این فریضه دینی، گوی سبقت را از هم ربوده و هوای دل نیازمندان و مستمندان شهر را همچنان داشته و خواهند داشت.

اما کوزکای براتی برای نوزادان خفته در خاک، هنوز هم در دستان کودکان شاد امروز در ماه برات و شیرینی شربتی خنک و گوارای آن روزهای کودکی را برایم تداعی می کند، که با خوشحالی کوزکای براتی را تا ماه ها در نزد خود نگه داشته و همچون جان شیرین از آن مراقبت می کردیم. گه گاهی نیز با شربت های دست مادر پر شده و باز مزه کنان خنکای دلهای کودکی مان می شد که لذت شیرینی آن را برایمان ماندگار می کرد. در آن روزها، فارغ از قلب های به غم نشسته مادرانی بودیم که بعدها مفهوم دعای خیر « پیر ببش بَچم» را درک کردیم. او چه دعای زیبایی داشت برای ما بچه ها، دعایی از ته دل دردمند خود، دعایی به بلندای عمرمان و من اکنون، همان دعای دیروز را برای بچه های امروز، از خداوند طلب می کنم. دعای رسیدن به پیری همراه با سلامتی و عاقبت به خیری برای تمام فرزندان شهرم و سرزمینم و می گویمشان الهی که « به کمال پیری برسید، بچیای خَشوم».

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان پارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.

1 Responses to “کوزَکای بَراتی، کوزه ای با خاطراتی به شیرینی سال‌های کودکی”

  1. ناشناس گفت:

    با تشکر که یاد گذشته را در دلمان زنده کردید ولی بهتر بود کاملتر توضیح میدادین که به ازای هر بچه ی فوت شده فکر کنم دو تا کوزکی میدادن .
    در هر حال خوبه که سنتهای قدیم رو نسل امروز بدونن و حتی اگه بشه که فراموش نشه اون صفا و مودتهای بی ریا. با سپاس

آخرین نظرات
  • این خبر کهدر سایت پسین اوز هم منتشر شده ولی ضمانت اجرائی آن چیست ؟...
    در مطلب: در پی سفر قائم مقام وزیر میراث فرهنگی به منطقه، ۱۲ مورد مهم برای شهرستان اوز به تصویب رسید
  • به دعوت اقای بروجردی نماینده مجلس. در این هفته وزیر. اموزش وپرورش واستاندار فارس. به منطقه می ایند وبقرار معلوم به شهرستان. اوز هم خواهند امد. از. الان مسولان. ومردم. وفع...
    همشهریان. درجریان باشند در مطلب: متن سخنرانی شیخ عبدالقادر فقیهی در روز همدلی مردم شهرستان اوز
  • سپاس از شما که صحبتهای وحدت بخش. جناب شیخ عبدالقادر. را منتشرکردید. واما انتظار. داریم در روزچهارشنبه که استاندار محترم فارس. به شهرستان. اور. خواهند امد مطالبات. ودرخواس...
    سفر جناب. استاندار به شهرستان. اوز در مطلب: متن سخنرانی شیخ عبدالقادر فقیهی در روز همدلی مردم شهرستان اوز
  • خداراشکر مسئولی پیدا شد که فکر پیشرفت شهر و هم روستا باشه الله ایشان را یاری دهد که بتوانند فعالیت کنند و آنچه که ایده داده اند پیگیری نمایند باید مردم هم در کنارشان باشن...
    مطالبات میراث فرهنگی در مطلب: در پی سفر قائم مقام وزیر میراث فرهنگی به منطقه، ۱۲ مورد مهم برای شهرستان اوز به تصویب رسید
  • به قرار اطلاع. چهارشنبه. استاندار محترم فارس. به شهرستان اوز خواهند امد. مطالبات ودرخواستهای مردم. از ایشان چیست ،؟؟؟؟ رسانه ها. وخبرنگاران محلی خبر رسانی. کنند تامردم در...
    مطالبات مردم. از. استاندار محترم. فارس در مطلب: در پی سفر قائم مقام وزیر میراث فرهنگی به منطقه، ۱۲ مورد مهم برای شهرستان اوز به تصویب رسید
  • خدا کند که درحد مصوبه نباشد. وبصورت عملی. انجام شود. حداقل. چندتا انها هم. انجام شود خوب. است مانند ساخت. اداره میراث فرهنگی. وارتقای. ان‌ به. اداره مستقل...
    حکایت. میراث فرهنگی‌در اوز در مطلب: در پی سفر قائم مقام وزیر میراث فرهنگی به منطقه، ۱۲ مورد مهم برای شهرستان اوز به تصویب رسید
  • اقای. بازرگانی. لطفا درجلسه روز شنبه درسالن امپراطور. درباره. افتتاح اداره ثبت. اسناد از مسولین مطالبه گری. نمایید. تا در ایام دهه فجر تاسبس شود زیرا مردم به ان. نیاز. دا...
    تقاضا عمومی از اقای بازرگانی در مطلب: تقریب مذاهب اسلامی منجر به همدلی و همزیستی پیروان ادیان می‌شود
  • متاسفانه میزان تخریب وخرابی. وکشتار مردم معمولی. درحدی. است که به سالها زمان. ومیلیارد ها دلار هزینه. لازم. است که امید. است که کشورهای مسلمان عربی. متمول کمک نمایند. تا...
    اندرحکایت فلسطین. وغزه در مطلب: مفاد توافق آتش‌بس غزه در مرحله اول
  • در وحله اول از جناب آقای بازرگانی این انسان با فرهنگ و وطن پرست که موزه مردم شناسی اوز را با جدیت هرچه تمامتر به جایگاه والایی رساندند، که در منطقه نمونه است کمال تشکر دا...
    محمد فاروق رکنی در مطلب: با همت ادریس رهنما خیّر فرهنگ دوست، پنجره اُرُسی موزه مردم‌شناسی اوز به‌طور کامل مرمت شد
  • خیران. وفعالان. اوزی. برای تاسیس اداره ثبت. اسناد. با تهیه مکان. وتجهیزات. سنگ تمام گذاشتند. الان. نوبت. فرمانداری. واقای. بروجردی. ایت که با گرفتن مجوز کد ثبتی ان اداره....
    الان نوبت فرمانداری. وبروجردی. است در مطلب: برگزاری نماز طلب باران در اوز