مرضیه بازرگانی
قصههایی کهن از خطه جنوب ایران، به قلم مریم قائدی، هدیهای است فرهنگی از بانویی فرهیخته و دنیادیده به کودکان و نوجوانان به دختران و پسران ایرانزمین.
مریم، فرزند پدر و مادری از دیارِ اوز در استان فارس در ۲۴ شهریورماه ۱۳۲۱ شمسی در محله اوزیهای بندرعباس چشم به جهان گشود. پدر مریم، محمدرفیع قائدی از کارمندان شایسته اداره صنایع و معادن بندرعباس بود. مریم در سالهای کودکی و نوجوانی، دانشآموزی درسخوان و زرنگ بود. در خانه و محله هشیار، کنجکاو و عاشق شنیدن قصههای خیالانگیز از زبانِ دایی مهربان، زنان و مردان سالخورده همسایه بود. با پایان دوره دبستان، از ادامه تحصیل بهدلیل باورهای دلآزار سنتی که برای دختر همان دوره ابتدایی کافی است، دختر که نمیخواهد کار کند و پشت میز بنشیند، بهتر است خیاطی یاد بگیرد و خانهداری کند، از ادامه تحصیل منع میگردد.
پس از دو سال او دیگر امر و نهی نمیپذیرد چون دوست دارد درس بخواند. بنابراین مبارزه میکند به دبیرستان میرود و در سیکل دوم، رشته ادبی را برمیگزیند. دیپلم میگیرد و ازدواج میکند. صاحب دو فرزند میشود و سپس در امتحان دانشسرای تربیت معلم شرکت میکند و بعد از ادامه تحصیل، به خدمت آموزش و پرورش در میآید.
مریم قائدی که بیشتر بهنام مریم قائد شناخته میشود در آغار دهه پنجاه در کنکور دانشگاه تربیت معلم زاهدان شرکت میکند و با نمرههای خوب پذیرفته شده و دوره لیسانس را میگذراند. همزمان با تحصیل، در دبیرستان پروین و هنرستان دخترانه زاهدان، تدریس میکند. وی در آن سالها، مادر چهار فرزند است.
از زاهدان به تهران منتقل میشود، در دبیرستانهای منطقه ۱۱ و ۷ و ۱ تهران، ادبیات فارسی تدریس میکند. پس از سی و دو سال تدریس و رضایت مسئولان از کار او، خود نامه درخواست بازنشستگی مینویسد و در تابستان ۱۳۷۶ خورشیدی در منطقه یک، بازنشسته میشود. وی چند سالی پس از بازنشستگی، در سال ۱۳۸۰ خورشیدی، همراه همسر به انگلستان میرود. در لندن و در نزدیکی خانه فرزندانش ساکن میشود. مریم قائد، گردآورنده و نویسنده «افسانههایی از گذشتگان»، خواننده را همراه خود به تماشای جلوههای گوناگون زندگی پیشینیان، آمیزه واقعیتها و رؤیاها، رنجها و شادیها، بداندیشیها و بدکرداریها، امیدها و آرزوهای نیکخواهانه دوردست میبَرَد.
این کتاب که با مقدمه خوب ناصر رحیمخانی همراه است به پیشنهاد و کوشش پیگیر ماریا نظامی، دختر مریم قائد فراهم آمده است. ماریا نظامی فوق لیسانس رشته کتابداری و اطلاعرسانی از دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات تهران است که در مقام مسئول کتابخانه مرکزی دانشگاه هرمزگان و واحد اطلاعرسانی خدمت کرده و در سمت مدرس کتابداری در دانشگاه پیام نور تهران و بندرعباس و چند دانشگاه دیگر تدریس کرده است. وی در حال حاضر کتابدار کتابخانه بینالمللی سوئد است.
علاوه بر قصههای شیرین که همه نماد راستگویی، راستکرداری و جوانمردی مردمان است، سرودههای این بانوی فهیم هم زینتبخش این کتاب است. دوستداران کتاب و کتابخوانی را به مطالعه این اثر با قصههای شیرینش دعوت میکنیم.
با تشکر از مریم قائدی نویسنده محترم و هادی صدیقی عضو محترم هیئت امنای موزه که نسخهای از این کتاب را در اختیار موزه مردمشناسی اوز قرار دادهاند. این کتاب در کتابخانه زندهیاد فهیمه ملایی در موزه مردم شناسی اوز نگهداری میشود و علاقمندان میتوانند آن را مطالعه نمایند و از مطالب آن بهرهمند شوند.
