مرضیه بازرگانی
در گذشته، مراسم عروسی اوز آداب و رسوم خاصی داشت. یکی از مراسمی که قبل از عروسی انجام میشد، بردن خَرخَریمَه برای خانواده عروس از طرف خانواده داماد بود. بدینصورت که برای پخت غذای عروسی، قبل از مراسم، حدود ۲۰ نفر از همسایگان و آشنایان با الاغ برای آوردن هیزم و خار به کوه یا بیابان میرفتند. هر الاغ توسط یکنفر هدایت میشد. امروز میرفتند و فردا برمیگشتند.
هر الاغی زودتر به خانه عروس میرسید، بهعنوان هدیه و جایزه، یک چارقد وِیلِ گُلاَبریشوم (والِ گُلابریشم) روی بارش میانداختند.
در جایجای ایران عزیزمان این رسم وجود داشت، مانند سریالِ شیرینِ «روزی روزگاری» که در مِیمِه اصفهان فیلمبرداری شده بود. قهرمان داستان یعنی مرادبیگ که نقش آن را هنرمند محبوب، مرحوم خسرو شکیبایی بازی میکرد، برای آوردن هیزم و خار برای روز عروسی، به اتفاق چند نفر از اهالی به دشت رفتند و مرادبیگ اولین نفری بود که به آبادی رسید و یک دستمال از مادر عروس هدیه گرفت.
اگر ۱۰ الاغ خار و ۱۰ الاغِ دیگر هیزم بار زده بودند، نصفِ آن برای خانواده عروس و نصفِ دیگر آن، تحویل خانواده داماد میشد. آنها ناهار آن روز، مهمان خانواده داماد بودند و با پلو و گوشت یا گَپُک (نان تنوری محلی اوز) و گوشت پذیرایی میشدند.
پیشکشهایی از طرف داماد برای مصرف روز عروسی نیز به خانه عروس فرستاده میشد، مانند چند گونی برنج، شکر، چند رأس گوسفند، روغن، نخود، چای و … که آن را بارِ الاغ کرده و با شادی و سرور به منزل عروس میفرستادند.
مجموع آنچه برای برگزاری مراسم جشن عروسی به خانه عروس خانم فرستاده میشد «خَرخَریمَه» یا خرجِ مطبخ نام داشت.
بعدها مخارج عروسی به صورت خُشکَه هم معمول گشت که داماد مبلغ مورد توافق را نقد به خانواده عروس میپرداخت تا آنها تمام مایحتاج عروسی را تهیه کنند که خایگونَه یا همان شیربها نامیده میشد.
تصویرِ زیر، صورت خریدِ خانواده داماد، برای خانواده عروس است که در موزه مردمشناسی اوز نگهداری میشود و ما بهرسم امانتداری، نام آقا داماد را زیر لوگوی موزه بردهایم.
لازم بهذکر است که مراسم عروسی این زوج، ۲ ماه بعد از این تاریخ صورت گرفته است.
حالا متن بازنویسی شده صورت مخارج را تقدیم علاقه مندان می کنیم.
در ماه دی۱۳۴۶ ۱۳۴۶/۱۰/۲۵
صورت خرید خوراکی و اشیاء جهت …
-گندم ۳ ؟ ف ۵۷ ۱۷۴۰ ریال
-هیزم ۱۰۰ من ۶۰۰ ریال
-کفش ۲ عدد ۴۸۰ ریال
-قند ۱۰ سره ف ۵۵ ۵۵۰ ریال
-برنج ۸۰ من ف ۹۰ ۷۲۰۰ ریال
-ماهی ۲ من ف ۶۰ ۱۲۰ ریال
-چیت ۳۰ متر ۶۹۰ ریال
-حنا سه من ۳۹۰ ریال
-لیمو ۱۳۰ ریال
-شکر ۵۰ کیلو ۱۲۵۰ ریال
-نخود ۲ من ۱۳۰ ریال
-خار ۷۳۰ ریال
-گوشت ۷ حیوان ۷۸۷۰ ریال
جمع ۲۱۸۸۰ ریال
وجه نقد ۶۰۰ تومان
با تشکر از زینب یزدانی که اطلاعات تکمیلی را در اختیار ما گذاشت.