شریف بازرگانی: چندی قبل نمایشگاهی از سنگ قبرهای شهر خور در حمام تاریخی خور برگزار شد و با هماهنگی ای که با میرحسین کامیاب یکی از فعالین میراث فرهنگی خور انجام دادیم به اتفاق فریبا برازنده ریاست شورای شهر اوز، فوزیه براهیمی مدیر داخلی موزه اوز و چند تن از یاران موزه مردم شناسی اوز به آنجا مراجعه کردیم. با همت حامیان میراث فرهنگی، این نمایشگاه ترتیب داده شده بود و زحمت زیادی در این امر کشیده بودند. ضمن تشکر از همه دست اندرکاران خصوصا دوست گرامی میر حسین کامیاب و نوید بازیار امیدواریم که این آثار تاریخی در تمام مناطق ایران در محافظت کامل قرار گیرد و با قرائت تک تک آنها، گوشه ها و زوایای تاریخ هر منطقه کشف شود. مطلبی که در زیر مشاهده می کنید مصاحبه حمید منشی از فعالین رسانه ای لارستان می باشد که به صورت کامل تقدیم علاقمندان به میراث فرهنگی ایران می شود.
با پژوهش بر سنگهای قبر به ادراکی رسیدم که در هیچ کتاب تاریخی نبود. قدیمیترین لوحی که در لارستان پیدا شده متعلق به سال ۷۳۰ قمری است. سنگِ قبرهایِ لارستان به زبان عربی بودند.الواحِ هر سده مختصات خاص خود را دارند.
به گزارش آفتاب لارستان، چندی پیش نمایشگاهی در شهر خور با عنوان موزه سنگهای قدیمی برگزار شد که با استقبال مردم و فعالان فرهنگی و تاریخی از شهرهای مختلف مواجه شد. برای آشنایی بیشتر با این موزه و دلایل برگزاری چنین برنامهای به سراغ “نوید بازیار” پژوهشگر تاریخ و زبان منطقه رفتهایم؛ وی در گفتوگوی اختصاصی با آفتاب لارستان به نحوه جمعآوری سنگ قبرهای یافتشده در لار و خور، تاریخچه آنها و برنامههای آینده خود برای سر و سامان دادن به الواح و سنگ قبرهای قدیمی پرداخته که در ادامه میخوانید:
مختصری در مورد خودتان بفرمایید که از کی و چرا به مطالعه و جمعآوری سنگهای قبر در منطقه علاقهمند شدید؟
تا چند بدین هستی غارت برده؟ میباید زیست بیحس و افسرده خجلت کش تهمت ظهوریم عبث چون ناخن و مو، نه زنده و نه مرده ( بیدل دهلوی )
نوید بازیار، متولد شهر خور هستم. اشتیاق من به ریشهشناسی و ریختشناسی واژگان، در سال آخر دانشگاه شکل گرفت و همین باعث شد که کلمات و تعابیر زبان مادریم را با دقت بشنوم و آن را بر اساس زبانشناسیِ تحلیلی بررسی کنم. در باب آشناییام با الواح صندوقی باید بگویم سالها بود که آنها را در قبرستانها میدیدم تا این که به درخواست “مهندس شهرام صالحی” شروع به قرائت و ترجمه آنها کردم.
دریافت کلی شما از این بررسیها چیست؟
با پژوهش بر روی الواح، به ادراکی رسیدم که در هیچ کتاب تاریخی نبود. برای من هر لوح، کتابی از سنگ بود که فقط یک برگ داشت.
قدیمیترین و متفاوتترین سنگهای قبر کدام بودند؟
قدیمیترین لوحی که تاکنون در لار رؤیت و قرائت کردهام، متعلق به سال ۷۳۰ قمری است که متعلق به یک شهید بود و در خور، قدیمیترین لوح، متعلق به ۶۰۹ سال پیش است.
متفاوتترین لوحی که در لار دیدهام، لوحی بود فاقد تاریخ که سه کنگره تیز داشت و مزین به واژه الله بود و در خور، لوحی یافتم چهار کَپهای که مانند برگ بود.
متون روی سنگهای قبر در منطقه تا مدتها به زبان عربی بوده، قبل و بعد سنت عربینویسی مربوط به چه تاریخیاست؟
گستره الواحی که من در لارستان دیدهام، از قرن هفتم تاکنون را شامل میشود و تا قرن دوازدهم، تمام سنگهایی که خواندهام، به زبان عربی بودهاند. زبان فارسی به مرور از قرن سیزدهم، در لوحنگاری این منطقه به کار گرفته میشود.
گفتنی است الواحِ هر سده، مختصات خاص خود را دارند.
تاکنون چه تعداد سنگ قبر جمعآوری کردهاید و برآورد شما از سنگهای باقیمانده چقدر است؟
تا امروز، بیش از یازده هزار گور را بررسی و الواح آنها را خواندهام. الواح زیادی در گوشه و کنار به عنوان آجر، بلوک، پله طویله، راهبند، پل و… استفاده شدهاند و میشوند. تعدادی از آنها را شخصا با همراهی “آقای عبدالنبی رضوانیان” از درون نخالههای رودخانه محله کوریچان جدا کردیم که بعدا به همراه “آقای صمد کامجو” به باغ نشاط منتقل کردیم. امیدوارم بتوانیم با همت فرهنگدوستان، موزه سنگ باغ را به سرانجام برسانیم.
در نمایشگاه حمام خور چه تعداد سنگ قبر عرضه کردید و مواجهه شهروندان با آنها چطور بود؟
۳۲ لوح را قرائت و ارائه کردم که مورد استقبال خوبی به ویژه در نوبت تمدیدشده قرار گرفت. فرهنگدوستانی از شهرستان اوز نیز با همراهی “آقای بازرگانی” و “خانم برازنده” از نمایشگاهمان بازدید کردند.
تعدادی از علاقهمندان از لار هم به دیدن نمایشگاه آمدند و میتوان گفت استقبال همشهریان این بار بیشتر بود.
ظاهرا موزهای از سنگهای قدیمی در باغ نشاط هم به همت شما ایجاد شده، در این باره توضیح میدهید؟
چند سال قبل، “دکتر رحیمینژاد”، “آقای صمد کامجو”، “خانم منیره جهانبین” و… تعدادی الواح صندوقی را به باغ نشاط لار منتقل کردند. یک نوبت هم آقای کامجو تعدادی لوح تخت را به باغ نشاط برد.
در سومین نوبت هم من به همراه آقای کامجو حدود ۵۰ لوح صندوقی که به عنوان پل، آببند و آجر استفاده میشد، گردآوری و به باغ نشاط منتقل کردیم.
برنامه آتی شما برای حفاظت از سنگهای موجود و گسترش تحقیقات در این مورد چیست؟
تصمیم گرفتهام الواحی که شکسته و تخریب شدهاند را جمعآوری و خوانش کنم، تا این برگهای خاموش، از این بیشتر آسیب نبینند و نابود نشوند. جا دارد در اینجا از دوستان ارجمندم “آقای حاج فیصل محمدینژاد” نیکاندیش گرامی، “آقای حاج غلامحسین صالحی” عضو شورای شهر خور و فعال فرهنگی و ورزشی، “آقای حاج ماشالله خشنود” نیکاندیش عزیز، “آقای مهندس شهرام صالحی” رئیس کمیته دانشپژوهان و “آقای مهندس یونس قانع” رئیس شورای شهر که در این مسیر با من بودند، صمیمانه قدردانی و سپاسگزاری کنم.
از دوست عزیزم “دکتر رحیمینژاد” استاد دانشگاه فرهنگیان شیراز نیز قدردانی میکنم که همیشه از دانششان بهرهمند بودهام.
خوشبختانه شهروندان خور در کنار تاسیس مدارس، مساجد، استادیوم، آموزشکده فنی و… اینک از فعالیت میراث مغتنم فرهنگی نیز حمایت میکنند. امیدوارم که خداوند به این مردم بیش از پیش توفیق دهد تا برای آبادانی شهرشان همت کنند.
در پایان، از “آقای منشی” مدیرمسئول آفتاب لارستان و ژورنالیست متعهد نیز به دلیل اینکه این فرصت را در اختیار من قرار داد سپاسگزاری میکنم.
خیلی هم خوب که تشریف آوردند و این موزه مردمی را دیدند ، آیا خودشان کمکی به پیشرفت این موزه کردند و یا اینکه فقط آمدند دیدند و رفتن؟...
رکنی در مطلب: بازدید ثریا ترکان بازرس استانداری، از موزه مردم شناسی شهرستان اوز
الهی هر چه زودتر دست ظالم از سر مظلوم کوتاه شود...
یک موزه ای در مطلب: سندی تاریخی در موزه اوز و اعلام حمایت مردم اوز از فلسطین در سال ۱۹۴۸
غرورآفرین است...
از اوز در مطلب: سندی تاریخی در موزه اوز و اعلام حمایت مردم اوز از فلسطین در سال ۱۹۴۸
جالب بود...
میم در مطلب: اهمیت حفظ غذاهای بومیِ جنوب فارس و هرمزگان، از منظر مردمشناسی
ممنونم از پردازش به این موضوع مهم...
عرفان در مطلب: اهمیت حفظ غذاهای بومیِ جنوب فارس و هرمزگان، از منظر مردمشناسی
اخی باخوادن این نوشته زیبا یاد خدابیامرز مادرم افتادم همیشهنان تنوری تفتون وکلوچه میپخت وفذای محلی می خورد ماهم باید این فرهنگ خودمان را نگهداریم وانرا توسعه بدهیم درود ب...
در مطلب: اهمیت حفظ غذاهای بومیِ جنوب فارس و هرمزگان، از منظر مردمشناسی
مطلب بسیار جالب و ارزنده ای است به راستی که غذا های سنتی ومحلی. پیوند دهند نسلها. و مردمان. یک خطه. میشوند...
اوزی. از شیراز در مطلب: اهمیت حفظ غذاهای بومیِ جنوب فارس و هرمزگان، از منظر مردمشناسی
کاش این کتاب ارزشمند دوباره چاپ بشه من الان جند سال هست دنبال نسخه ی کتاب هستم، ولی متاسفانه اصلا گیر نمیاد...
در مطلب: کتاب تاریخ دلگشای اوز ، هدیه خاندان کرامتی به مردم اوز
با تشکر که یاد گذشته را در دلمان زنده کردید ولی بهتر بود کاملتر توضیح میدادین که به ازای هر بچه ی فوت شده فکر کنم دو تا کوزکی میدادن . در هر حال خوبه که سنتهای قدیم رو نس...
در مطلب: کوزَکای بَراتی، کوزه ای با خاطراتی به شیرینی سالهای کودکی
پاسخ به اوزی ساکن شیراز: “ اکثریت مطلق گویشوران این زبان، آن را زبان اچمی مینامند. “ بر پایه ای چه مدرکی ؟ در مورد زبان و یا گویش اوزی و زبان بیشتر مردم جنوب استان پارس...
احمد ز اوزی در مطلب: با نویسندگان اوز (۲) – عبدالله خضری