تأسیس روزنامه « جوان» در سال ۱۳۲۱ توسط روزنامهنگار شهیرِ اوزی
رسول احمدلو دانشجوی دکترای تاریخ:
الف. مقدمه
در جستار پیشین نشریه «تقدم» نخستین نشریه با مدیریت لارستانیها را معرفی نمودیم. در این جستار به معرفی روزنامه «جوان» با مدیریت دکترمصطفی مصباحزاده ازشخصیتهای برجسته فرهنگی و از روزنامهنگاران به نام تاریخ معاصر ایران پرداخته و در جستارهای بعدی نیز به معرفی روزنامههای دیگری از قبیل کیهان، بهرام، لارستان و… با مدیریت لارستانیها واکاوی خواهیم نمود. این نشریات و روزنامهها از منابع دسته اول و مهم برای بررسی تاریخ تحولات لارستان در دوره معاصر محسوب میشوند.
ب. زندگی مصطفی مصباحزاده موسس روزنامه جوان
مصطفی مصباحزاده در بیست و هشتم حوت ۱۲۸۷ در تهران متولد شد. پدر وی میرزا عبدالرحمن مصباح دیوان از اهالی اوز و حاکم بندرعباس در دوره مظفرالدین شاه و محمدعلی شاه قاجار بود و از یاران آیت الله سیدعبدالحسین نجفی لاری(ره) در جریان جنبش مشروطهخواهی به شمار میرفت.
به نظر میرسد مصباح دیوان اوزی پس از حوادث جنگ جهانی اول به تهران مهاجرت نموده است. مصباحزاده پس از فراغت از تحصیل در دوره دکتری در رشته حقوق در محاکم دادگستری به وکالت و در دانشکده حقوق به تدریس حقوق کیفر پرداخت. در سال ۱۳۴۳ با حمایت دکتر مصباحزاده، مدرسه عالی روزنامهنگاری در موسسه کیهان تأسیس شد. این مدرسه بعدها به دانشکده علوم ارتباطات تبدیل شد. دکتر مصباحزاده در سال ۱۳۸۳ و در سن ۹۶ سالگی وفات یافت.
ج.تقاضای صدور مجوز روزنامه جوان
پس از حوادث شهریور ۱۳۲۰ و باز شدن فضای سیاسی کشور و تقاضا برای تأسیس روزنامهها، مصطفی مصباحزاده در اوایل بهمنماه سال ۱۳۲۰ با ارائه مدارک لازم طبق تصویبنامه و آئیننامه تأسیس روزنامهها به وزارت فرهنگ درخواست نمود امتیاز روزنامه روزانه به نام «جوان» به ایشان داده شود.
د. شرایط وزارت فرهنگ با صدور مجوز روزنامه جوان
در چهارصد و چهل و چهارمین جلسه شورای عالی فرهنگ مورخ پنجشنبه ۲۵ تیرماه ۱۳۲۱ پیشنهاد آقای مصباح زاده جهت اخذ مجوز نشر روزنامه جوان مطرح و پس از بررسی پرونده و شور و مشورت بر اساس فصل سوم قانون مطبوعات وی را مجاز در چاپ و نشر روزنامه جوان به شرط رعایت موارد ذیل دانست:
– در موقع چاپ و نشر روزنامه نامبرده دارنده امتیاز مکلف است کاملا مواد قانون مطبوعات را رعایت نماید.
– بدون تصویب وزارت فرهنگ حق واگذار کردن امتیاز خود را به دیگری ندارد.
– درصورتی که از تاریخ صدور این امتیاز تا مدت شش ماه صاحب امتیاز به واسطه مانعی موفق به انتشار نامبرده نشود باید به وزارت فرهنگ رجوع نموده تجدید امتیاز نماید.
– روش روزنامه نامبرده سیاسی، اجتماعی، علمی، ادبی، تاریخی خواهد بود.
– چون صاحب امتیاز و مدیر مسئول آقای دکتر مصطفی مصباحزاده میباشد به موجب ماده(۷) قانون مطبوعات باید در بالای صفحه اول هر شماره در مقابل عنوان صاحب امتیاز و مدیر مسئول نام خود را چاپ و هیچ وقت این دو عنوان را از یکدیگر تفکیک ننموده و مدیریت را به شخص دیگری واگذار نکند.
– از هر شماره در موقع انتشار سه نسخه به وزارت فرهنگ و دو نسخه به کتابخانه ملی بفرستند.
– در صورت تخلف از هریک از شرایط مذکور وزارت فرهنگ حق دارد امتیاز نامبرده را لغو نماید.
ه. واگذاری امتیاز روزنامه
چون برای گرفتن امتیاز روزنامه، گواهی اعتبار به مبلغ یکصد هزار ریال لازم بود با درخواست مصباحزاده از ریاست کلانتری هفت تهران، گواهی اعتبار این مبلغ تأیید گردید. با پذیرفتن شرایط وزارت فرهنگ جهت تأسیس روزنامه، روزنامه جوان با مدیریت مصباح زاده تأسیس شد.
و. مشخصات نشریه
مدیر روزنامه: مصطفی مصباحزاده
محل اداره روزنامه: تهران
عنوان روزنامه و چگونگی نشر آن روزانه و هفتگی یا ماهیانه: روزنامه جوان، روزانه
موضوعات و مرام و مسلک روزنامه: سیاسی (دفاع از حکومت مشروطه)، اجتماعی، علمی، ادبی، تاریخی
ز. واگذاری امتیاز روزنامه جوان به عبدالرحمان فرامرزی
پس از چند ماه در تاریخ نهم آبان ۱۳۲۱ امتیاز روزنامه جوان به آقای «عبدالرحمن فرامرزی» صاحب امتیاز روزنامه کیهان واگذار شد و روزنامه کیهان به مصباحزاده واگذار گردید.
در سالهای جنگ جهانی دوم و روزهای پس از سقوط رضاشاه، عبدالرحمن فرامرزی و مصباحزاده از شخصیتهای برجسته لارستانی از دولت وقت امتیاز روزنامهای به نام کیهان را گرفتند که تا به امروز در ردیف بزرگترین و مهمترین روزنامههای رسمی و روز ایران میباشد.
اولین شماره روزنامه کیهان روز ۶ خرداد ۱۳۲۱ در ۴ صفحه با قطع کوچک شش ستونی در ۲ هزار نسخه منتشر شد. گرچه مجوز و درخواست روزنامه کیهان انتشار نشریه بهصورت روزانه بود اما در نخستین روزهای انتشار به صورت هفتگی یا دست کم هر سه روز یک بار انتشار مییافت.
